การแลกเปลี่ยนเรียนรู้: การจัดการเรียนการสอน
วิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์ (The Humanized
Care Paradigm)
กันยารัตน์
อุบลวรรณ
...................................................................................................................................................................................
วิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
(The
Humanized Care Paradigm) เป็นวิชาในหลักสูตรพยาบาลศาสตรบัณฑิต
(หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2555) อยู่ในหมวดวิชาเลือกเสรี
รหัสวิชา ลส.1010 หรือ EL.1010 จำนวน 2
หน่วยกิต (0-8-2) จัดเป็นวิชาภาคทดลอง จำนวน 120 ชั่วโมง วิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
เป็นวิชาที่เรียนรู้แนวคิดเกี่ยวกับความจริง ความดี ความงานของชีวิต
สมดุลของชีวิตการเปลี่ยนแปลงขั้นพื้นฐานในตัวเอง
ความสัมพันธ์ของมนุษย์แบบอาริยะและอนารยะ
การทำหน้าที่แห่งความเป็นมนุษย์ฝึกสัมผัสความรู้สึก แง่งามความจริงของชีวิต ฝึกสติ
สมาธิ ภาวนา และการผ่อนคลายอย่างสมบูรณ์ (รายละเอียดของรายวิชา (มคอ. 3; 2554) โดยมีวัตถุประสงค์ให้นักศึกษาสามารถปรับกระบวนการคิดและพัฒนาความคิดเพื่อให้เข้าใจชีวิตผู้ใช้บริการในสภาพความเป็นจริงประยุกต์ความรู้ไปใช้ในการบริการสุขภาพด้วยความเข้าใจผู้ใช้บริการและพัฒนาศักยภาพการดูแลสุขภาพของประชาชน
วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี
สระบุรี ได้เปิดสอนวิชานี้เป็นครั้งแรกให้กับนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่ 2
ภาคการศึกษาที่ 2 ปีการศึกษา 2556 ในการจัดการเรียนการสอนครั้งนี้ได้มีการบรูณาการกับงานงานพัฒนานักศึกษา
กลุ่มภารกิจด้านวิชาการ ในโครงการพัฒนานักศึกษาด้านความสุนทรีย์ ความดีความงาม
และคุณค่าของชีวิตเพื่อการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
กิจกรรมการเรียนการสอน
การจัดกิจกรรมการเรียนการสอนได้เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยใช้กิจกรรมที่หลากหลายทั้งหมด
7 กิจกรรม ได้แก่
1.
การฝึกปฏิบัติธรรม ที่เสถียรธรรมสถาน เป็นกิจกรรมที่ต้องการให้นักศึกษาได้แนวคิดส่วนหนึ่งของความจริงความดีความงานของชีวิต
และมีการฝึกปฏิบัติสติ สมาธิ ภาวนา และการผ่อนคลายอย่างสมบูรณ์
ระยะเวลาในการฝึกปฏิบัติธรรมประมาณ 32 ชั่วโมง
2.
กิจกรรมการร้อยมาลัย
ให้นักศึกษาได้เรียนรู้ในประเด็นเกี่ยวกับความงามของชีวิต ระยะเวลาในการเรียน 4 ชั่วโมง
3.
กิจกรรมฟังดนตรี
ให้นักศึกษาได้เรียนรู้ในประเด็นเกี่ยวกับความงามของชีวิต ระยะเวลาในการเรียน 4 ชั่วโมง
4.
กิจกรรมการวิเคราะห์ตนเอง ให้นักศึกษาได้เรียนรู้ชีวิตจริงของมนุษย์
เรียนรู้ในการเข้าใจตนเองและเข้าใจผู้อื่น ระยะเวลาในการเรียน 24 ชั่วโมง
5.
ชมภาพนิ่งและการปฏิบัติการสัมผัสความรู้สึกแง่งามความจริงของชีวิต
ให้นักศึกษาได้เรียนรูเกี่ยวกับการสร้างเสริมทัศนคติและพัฒนาความคิดตามความเป็นจริงของธรรมชาติด้วยจิตที่เป็นกลาง
ระยะเวลาในการเรียน 32 ชั่วโมง
6.
ชมภาพวาดท่านอังคาร ในห้องพระ ให้นักศึกษาได้เรียนรู้เกี่ยวกับความดีงามของชีวิต
ระยะเวลาในการเรียน 8 ชั่วโมง
7.
การเรียนรู้ความสัมพันธ์ของมนุษย์แบบอาริยะและอนาริยะ
และการทำหน้าที่แห่งความเป็นมนุษย์ โดยการเรียนรู้จากสถานการณ์จริง การมองความจริง
ระยะเวลาในกาเรียน 16 ชั่วโมง
การประเมินผลกาเรียน
วิชากระบวนทัศน์มีการใช้การประเมินผลหลายรูปแบบได้แก่
ประเมินผลจากการตรวจสอบการสะท้อนคิดของนักศึกษาหลังการเข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ
ได้แก่ กิจกรรมปฏิบัติธรรมที่เสถียรธรรมสถาน การฝึกร้อยมาลัย การเข้าฟังดนตรี การวิเคราะห์ตนเอง
การชมภาพนิ่งและการปฏิบัติการสัมผัสความรู้สึกแง่งามความจริงของชีวิต และการชมภาพวาดฝาผนังท่านอังคาร
นอกจากนี้การประเมินผลยังประเมินจากการทำรายงาน และการสอบโดยข้อสอบอัตตนัย
ผลลัพธ์ที่ได้จากกาเรียนการสอนวิชากระบวนทัศน์
นักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่
2 รุ่น 35 ได้สะท้อนผลลัพธ์ของการเรียนการสอนวิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
โดยสะท้อนความคิดสิ่งที่ได้จากการเรียนการสอนโดยผ่านกิจกรรมต่าง ๆ ดังนี้
การฝึกปฏิบัติธรรมที่สเถียรธรรมะสถาน
|
ภาพฝาผนัง
|
ดนตรีกับความงาม
|
การมองความจริงจากภาพนิ่ง
|
วิเคราะห์ตนเอง
|
ร้อยมาลัย
|
การเรียนรู้ความสัมพันธ์ของมนุษย์แบบอาริยะและอนาริยะ การมองความจริง
จากการทำกิจกรรมของท่านอาจารย์สุดา
การมองความจริง ความงาม ความรัก เรามาสามารถที่จะมองเพียงด้านใดด้านหนึ่ง ได้
เราควรมองแบบองค์รวม อย่างเช่น
เหตุการณ์ต่างๆที่ผ่านเข้ามาเราจะต้องไม่ใช่ว่าเราจะต้องมองหาความจริงจากสิ่งนั้น มองหาความรักจากสิ่งนั้น
หรือมองหาความงามจากสิ่งนั้น
เราจะต้องใช้หัวใจจริงๆมองหาคุณค่าของสิ่งๆนั้นจริงๆอย่างเช่น
การดูแลผู้ป่วยบนตึก
ถ้าหากผู้ป่วยไม่ให้ความร่วมมือกับเราแล้ว เราไม่พยายามเข้าใจเขา
ไม่เรียนรู้ความเป็นเขา เราก็จะไม่มีความเต็มใจที่จะช่วยเหลือเขา
แต่ว่าถ้าเราพยายามมองหาความจริงในตัวเขาที่เขาเป็น
ความรักและก็มองความงามในสิ่งที่เขาเป็น
เราก็จะรู้ว่าเขาต้องการอะไรแล้วก็เราจะช่วยเขาได้อย่างไรและก็จะเต็มใจช่วยเหลือเขาได้เต็มที่
การดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
สำหรับการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
ความหมายก็คือ การที่เราได้ดูแลคนๆนึง ให้ลึกซึ้งถึงร่างกายของเขา การเจ็บป่วย
ลึกซึ้งถึงจิตใจ สังคม แล้วก็ถึงจิตวิญญาณของเขา
ซึ่งการรับรู้และการมองทุกอย่างเป็นกระบวนการ
ทำให้เราเข้าใจคนๆนึงมากยิ่งขึ้น
ก็จากการทำกิจกรรมต่างๆ การเรียนในวิชานี้ ก็ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมร้อยมาลัย
กิจกรรมฟังเพลง กิจกรรมภาพวาดต่างๆ
สุดท้ายแล้วสิ่งที่ได้จากการทำกิจกรรมก็คือสะท้อนออกมาเหมือนกันหมด
ทุกสิ่งทุกอย่างในการทำเราควรไดรับการเอาใจใส่ การดูแล การรักษาเหมือนกันหมด
วิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
สิ่งที่ได้เรียนรู้ในวิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
ก็คือการเรียนที่มากกว่าในห้องเรียน
เพราะว่าการเรียนของวิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
เป็นการเรียนที่เน้นที่ตัวผู้เรียนเป็นสำคัญ ให้ตัวผู้เรียนได้เกิดกระบวนการคิด
กระบวนการมอง แล้วก็เกิดการทำด้วยตัวเอง
ก็คือการทำให้ผู้เรียนสามารถจดจำได้แม่นยำมากกว่าการเรียนในห้องเรียน
เพราะว่าการเรียนของเราเป็นการได้ใช้ความจำ
แต่ที่เราทำเราก็จะได้มองเห็นความจริงจากสิ่งที่เราทำ
พอเราได้ทำสิ่งไหนสิ่งนั้นก็จะติดตัวเราไปจนกว่าเราแก่เราเฒ่าจนเราเรียนจบไปแล้วก็อาจทำให้เรามีชีวิตที่ดีขึ้น
จากการประเมินผลของนักศึกษาทำให้เห็นว่ากิจกรรมที่ใช้ในวิชากระบวนทัศน์ในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์เป็นวิชาที่สามารถทำให้นักศึกษาเกิดความเข้าใจในการดูแลด้วยหัวใจความเป็นมนุษย์
และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานได้
อย่างไรก็ตามในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชานี้ยังคงต้องการข้อเสนอแนะเพื่อนำไปปรับปรุงการจัดการเรียนการสอนเพื่อให้นักศึกได้บรรลุวัตถุประสงค์ของวิชาตามที่กำหนดไว้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น